Spruitjes. Prijs per Kilo

Hoe moet je spruitjes schoonmaken?

Spruitjes zijn de okselknoppen van de spruitkool (zie ook de afbeelding bij punt 3 hieronder). Als je ze zelf gekweekt hebt kun je ze eenvoudig van de plant breken. In de winkel worden ze gewoonlijk zonder de rest van de plant eraan verkocht. Kies mooie, groene spruiten en let op dat je geen exemplaren meeneemt die zacht aanvoelen of gele bladeren hebben.

Het schoonmaken is dan een kwestie van drie stappen. Snijd het harde kontje van de spruit, verwijder eventueel de buitenste paar blaadjes als die er niet meer mooi uitzien en spoel de spruit even af onder de kraan. Het is niet gebruikelijk om ze doormidden te snijden; ze kunnen prima geheel in de pan.

2. Bereiden: hoe moet je spruitjes klaarmaken?

Spruitjes groeien dicht opeengepakt aan de hoofdstengel van de spruitjesplant.

2.1 Spruitjes koken

De klassieke bereidingswijze. Doe de schoongemaakte spruiten in een pan met ruim water en zout. Hoe lang je de spruitjes moet koken is afhankelijk van de grootte, maar een kooktijd van 10 tot 12 minuten volstaat meestal wel. Prik er dan met een vork in om te kijken of ze gaar zijn. Je moet ze zeker niet te lang koken, want dan werk je het ontstaan van de beruchte “spruitjeslucht” in de hand. Ook kun je een scheutje melk meekoken om spruitjeslucht te voorkomen. Daarmee temper je ook de typische smaak, die veel kinderen niet op prijs stellen.

Je kunt van gekookte spruitjes ook stamppot maken. Zie bereidingswijze #6 hieronder.

2.2 Wokken, roerbakken of bakken

Spruitjes met spekjes zijn een gouden combinatie. Wokken of (roer)bakken is dan een uitstekende bereidingswijze. Reken per 250 gram groente ongeveer 40 tot 50 gram spekjes. Bak eerst de spekjes uit en kook tegelijkertijd de schoongemaakte spruitjes tot ze nog net niet beetgaar zijn (zie hierboven). Giet dan de spruitjes af en bak ze nog kort even mee. Enkele minuten volstaan voor een mooi beetgaar resultaat.

Je kunt er ook voor kiezen om de groente niet eerst te koken, maar direct te bakken. Dat kan prima, maar houd er wel rekening mee dat de typische spruitjessmaak dan wat sterker is. Bak ze op halfhoog tot laag vuur.

2.3 Stoven

Voor fans van een milde, maar volle spruitjessmaak is stoven een uitstekende optie. Snijd schoongemaakte spruiten in tweeën of, bij hele grote spruiten, in kwarten. Smelt een flinke klont boter in de pan en voeg daar de groente aan toe. Doe de deksel op de pan en laat de spruitjes zo op laag vuur in 10-15 minuten in hun eigen vocht gaar stoven. Afkruiden met wat zout, peper en nootmuskaat. Voor de niet-vegetarische liefhebber kun je eerst wat spekjes uitbakken voordat je de groente toevoegt.

2.4 Stomen

Er zijn mensen die geen spruitjes lusten. Maar voor mensen die ze wel lekker vinden is stomen de beste manier om ze klaar te maken. De grote hoeveelheid vitamine C en andere nuttige vitamines en mineralen ze bevatten blijven, net als de smaak, grotendeels behouden. Houd voor goed schoongemaakte, niet in stukken gesneden spruiten een kooktijd van 10-15 minuten aan. Na het stomen even afkruiden met wat zout, peper en eventueel nootmuskaat.

2.5 Spruitjes in de oven klaarmaken

De eenvoudigste ovenschotel is gegratineerde spruitjes:

• Recept 1: gegratineerde spruitjes. Verwarm de oven voor op 180 graden en kook schoongemaakte spruitjes in een minuutje of 6-8 halfgaar. Giet ze af en doe ze in een ingevette ovenvaste schaal. Bestrooi ze met wat geraspte kaas en grof gemalen peper. Laat het geheel in ongeveer 20 minuten mooi goudbruin gratineren.

Een iets minder snelle, maar nog altijd heerlijk eenvoudige ovenschotel is het alternatief hieronder.

• Recept 2: gegratineerde spruitjesstamppot. Bereid een stamppot zoals in punt 6 hieronder wordt beschreven. Verwarm een oven voor op 200 graden en doe de stamppot in een ovenvaste schaal. Bestrooi het geheel met een laagje kaas en laat het in 25 minuten goudbruin worden. Lekker met in stukjes gesneden knakworst of rookworst (als laagje tussen de stamppot en de kaas verwerken) of met uitgebakken spekjes door de stamppot.

2.6 Spruitjesstamppot

Deze stamppot is even eenvoudig als smakelijk.

• Recept 3: spruitjesstamppot. Reken voor vier personen op 1 kilo aardappelen, 1 kilo spruitjes en eventueel 100 tot 150 gram spekjes of een rookworst. Maak de aardappelpuree met wat boter, melk, peper, zout en nootmuskaat. Kook intussen in tweeën of in vieren gesneden schoongemaakte spruiten in 5-7 minuten beetgaar. Giet ze af en stamp ze door de puree heen. Deze stamppot is lekker met uitgebakken spekjes erdoorheen of met een rookworst. Als er kinderen mee-eten kun je tijdens de laatste 10 minuten dat je aardappelen opstaan één of twee moesappelen meekoken en -pureren. Dat verzacht de spruitjessmaak en maakt de stamppot ook wat smeuïger.

2.7 Spruitjessoep maken

Er zijn veel verschillende manieren om soep te maken van spruitjes, maar een basisrecept is als volgt.

• Recept 4: spruitjessoep. Reken voor vier personen op 1 kilo spruiten. Fruit twee fijngesneden uien en twee teentjes knoflook in wat boter aan tot ze zacht en lichtbruin zijn. Snijd intussen de schoongemaakte spruitjes in fijne reepjes en blancheer ze 2-3 minuten in ruim kokend water met een fikse snuf zout tot ze beetgaar zijn. Spoel ze na het afgieten af met koud water, zodat ze mooi groen blijven. Voeg ondertussen driekwart liter kippenbouillon en een halve liter melk toe aan de uien en laat dit een kwartiertje op laag vuur trekken. Voeg de spruitjes toe en werk de soep af met wat room. Heerlijk met een paar goed uitgebakken verkruimelde plakjes spek, die je vlak voor het opdienen over de soep strooit.

3. Tips en variaties

• Spruitjes worden nauwelijks kleiner wanneer je ze kookt. Reken op een portie van ongeveer 250 gram verse spruiten per persoon.
• Spruitjes blijven in een open zak in de groentelade van de koelkast 4-7 dagen goed, afhankelijk van hoe vers ze waren toen je ze kocht.
• Indien je ze langer wilt bewaren is invriezen een goede optie. Blancheer hele, schoongemaakte spruitjes 3 tot 4 minuten en vries ze dan in, verpakt in een goed afgesloten zakje of bakje. Na het invriezen kun je ze 6 tot 9 maanden bewaren.
• Spruitjes zijn goed en eenvoudig zelf te kweken. De zaadjes zijn in vele tuinwinkels te koop en gewoonlijk is de zaai-instructie ruim afdoende. Let wel op dat je bij het oogsten niet de veelgemaakte fout maakt om het te doen terwijl het vriest. Bevroren geoogste spruitjes zijn na het ontdooien namelijk niet erg smakelijk meer. Mocht je toch willen oogsten bij vorst, bijvoorbeeld omdat het zo koud is dat je vreest dat ze kapot vriezen, oogst dan de hele plant met wortel en al en laat deze langzaam ontdooien in een koele ruimte, bijvoorbeeld de hal of bijkeuken. Haal de groente pas van de plant als die helemaal ontdooid is.